polisa OCP przewoźnika

Co musi zawierać polisa OCP, by skutecznie chroniła przewoźnika drogowego

Ryzyko związane z prowadzeniem firmy transportowej jest naprawdę duże, bo wiąże się z podwójnym niebezpieczeństwem. Po pierwsze, trzeba powierzyć kierowcy zestaw transportowy którego wartość często oscyluje w granicach pół miliona złotych. Po drugie, utrata lub uszkodzenie przyjętego do transportu ładunku może oznaczać stratę przekraczającą nawet milion złotych. Wystarczy jeden nieodpowiedzialny kierowca żeby zniszczyć firmę transportową budowaną latami. Dlatego warto przerzucić to ryzyko na ubezpieczyciela. I tu pojawia się kolejny problem, a mianowicie czy rzeczywiście zakład ubezpieczeń przyjął na siebie ryzyko powstania szkody, czy tylko sprzedał nam polisę, która tak naprawdę prawie wcale nas nie chroni. Niniejszy artykuł przedstawia, na jakie zapisy ogólnych warunków ubezpieczenia OCP należy zwrócić uwagę, żeby nie zostać sam z roszczeniem za skradziony lub uszkodzony ładunek.

Polisa OCP – wysokość składki

Nie ma cudów – każdy ubezpieczyciel szacuje ryzyko, co oznacza, że im większe ryzyko ponosi, tym wyższej składki żąda. Dlatego drodzy transportowcy, jeżeli otrzymacie ofertę ubezpieczenia OCP, która będzie podejrzanie tania, to możecie mieć pewność, że gdzieś w gąszczu zapisów owu ukryte są wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkodę. Oczywiście należy porównywać oferty ubezpieczycieli i wybierać nawet te najtańsze, pod warunkiem, że zakres ochrony wybranej polisy chroni nas należycie. Takie porównania mogą wykonać za nas brokerzy ubezpieczeniowi, więc zachęcam do korzystania z ich usług. Jednak warto zapamiętać tą zasadę – im niższa składka za ubezpieczenie tym większe ryzyko po naszej stronie.

OCP a rażące niedbalstwo

Proszę uwierzcie mi – wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela za szkody spowodowane na skutek rażącego niedbalstwa, to najbardziej niedoceniany przez właścicieli firm transportowych zapis spotykany w polisach OCP, a który nakłada na przewoźników największe ryzyko. Nie znajdziecie ani w ogólnych warunkach ubezpieczenia, a nie w przepisach prawa definicji rażącego niedbalstwa. To samo zachowanie raz będzie spełniało znamiona rażącego niedbalstwa a innym razem już nie. Jest to możliwe, ponieważ rażące niedbalstwo ustala się na podstawie wszystkich okoliczności w jakich doszło do szkody. Bada się zatem, czy przewoźnik, jako profesjonalista naruszył podstawowe zasady obowiązujące w transporcie i czy to naruszenie miało związek z powstaniem szkody.

Np. przekroczenie prędkości, które skutkowało położeniem zestawu transportowego w rowie zostanie uznane za rażące niedbalstwo, jeżeli prędkość, z jaką poruszał się zestaw transportowy rażąco odbiega od warunków panujących na drodze. Przekroczenie prędkości o 20 km/h nie będzie uznawane za rażące niedbalstwo na prostej drodze w słoneczny dzień, ale to samo wykroczenie zostanie uznane za rażące niedbalstwo w górach zimą.

Jak się można domyślić, to czy dane zachowanie kierowcy można uznać za rażącym niedbalstwo jest bardzo subiektywne. To od oceny likwidatora szkody zależeć będzie czy wypłaci odszkodowanie za szkodę, czy też odmówi wypłaty odszkodowania powołując się na wyłączenie o rażącym niedbalstwie. Dlatego pod żadnym pozorem nie zgadzajmy się na zapis, który wyłącza odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkody powstałe na skutek rażącego niedbalstwa. Niektórzy ubezpieczyciele oferują dodatkową klauzulę – rażącego niedbalstwa – po wykupieniu której rozszerzają swoją odpowiedzialność w tym zakresie.

Parking strzeżony – klauzula parkingowa

Kradzież ładunku to ryzyko, które bardzo „boli” zakłady ubezpieczeń. Do kradzieży ładunku dochodzi dość często, bo kierowca po całym dniu jazdy nie nadaje się na stróża, a naczepy – zwłaszcza tzw. firanki nie mają tak naprawdę żadnych zabezpieczeń antykradzieżowych. To wszystko sprawia, że zaparkowane ciężarówki wypełnione towarem są łatwym celem dla złodziei. Wiedzą o tym także zakłady ubezpieczeń i z tego właśnie powodu stosują ograniczenia swojej odpowiedzialności za szkody kradzieżowe. Ograniczenia te mają postać zapisów określających, jakie warunki musi spełnić miejsce postoju zestawu transportowego. Np. ograniczenie możliwości parkowania jedynie na parkingach strzeżonych lub na całodobowych stacjach paliw.

Nie ma się co łudzić, że bez dodatkowych zabezpieczeń antykradzieżowych jesteśmy w stanie wynegocjować zapisy polisy OCP znoszące ograniczenia dla miejsc postojowych. Niektórzy ubezpieczyciele nie przewidują w ogóle możliwości negocjowania zapisów ograniczających ich odpowiedzialność za szkody kradzieżowe powstałe na postoju. Dlatego warto dokonać analizy własnych tras i zastanowić się czy wybrać polisę pozwalającą na postoje np. przy całodobowych stacjach paliw czy na parkingach przeznaczonych do parkowania pojazdów ciężarowych (MOP) położonych przy drogach krajowych i autostradach, a może będziemy bardziej potrzebować ochrony ubezpieczeniowej podczas postoju oczekując na rozładunek. Ważne żeby przekazać kierowcom, jakie warunki musi spełniać miejsce postojowe, żeby w przypadku kradzieży ładunku otrzymać od ubezpieczyciela odszkodowanie.

Polisa OPC a rodzaj przewożonego ładunku

Ryzyko zakładu ubezpieczeń dość często uzależnione jest od rodzaju przewożonego przez przewoźnika ładunku. Z tego powodu ubezpieczyciele ograniczają swoją odpowiedzialność wyłączając z ochrony albo ładunki o wysokiej wartości np. elektronikę albo ładunki szybko psujące się i np. żywe zwierzęta. Jeżeli zatem specjalizujemy się w danym rodzaju przewożonego ładunku np. alkohol, to koniecznie sprawdźmy czy nie ma tego rodzaju ładunku na liście włączeń ubezpieczyciela. Natomiast, jeśli wozimy zróżnicowane ładunki, to koniecznie należy rozszerzyć odpowiedzialność ubezpieczyciela o odpowiednie klauzule.

Koszty utylizacji i wyciągania z rowu

W niektórych przypadkach, zwłaszcza tam gdzie istnieje prawny wymóg utylizacji danego rodzaju ładunku, koszty jego usunięcia mogą przewyższać wartość samego ładunku. Z tego powodu warto zadbać, aby nasza polisa OCP posiadała klauzulę rozszerzającą odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń o koszty utylizacji ładunku i żeby klauzula ta miała odpowiednio wysoki limit odpowiedzialności. Ta sama sytuacja dotyczy kosztów wyciągania z rowu. Często zdarza się tak, że zestaw transportowy „położy się” w rowie ale ładunek nie ulega większym uszkodzeniom. Dobrze jest wtedy skorzystać z klauzuli wyciągania z rowu lub podniesienia pojazdów. Jeśli prowadzimy transport międzynarodowy, to zadbajmy by limit tej klauzuli był odpowiednio wysoki. Koszty podniesienia lub wyciągnięcia z rowu zestawu transportowego na autostradzie w Niemczech potrafią zadziwiać swoją wysokością. A w przypadkach, gdy nasz pojazd blokuje ruch nie mamy nawet możliwości negocjowania cen, gdyż podnośnik zamawiany jest z urzędu przez policję.

Polisa OPC a podwykonawcy

Niektóre zakłady ubezpieczeń uzależniają objęcie szkody ochroną ubezpieczeniową od wpisania danych ubezpieczonego przewoźnika do listu przewozowego. Jednak w transporcie dość często zdarza się tak, że przewoźnik umowny podzleca transport ładunku przewoźnikowi faktycznemu potocznie zwanemu podwykonawcą. W przypadku gdy zlecamy transport podwykonawcy to zazwyczaj w liście CMR wpisane są dane podwykonawcy, a nie przewoźnika umownego. Taki zapis w polisie OCP sprawia, że przewoźnik umowny nie ma ochrony ubezpieczeniowej w przypadku, gdy właściciel ładunku zwróci się do niego z roszczeniem za szkodę. Jeżeli zatem współpracujemy z innymi przewoźnikami i przekazujemy im dalej zlecenia transportowe, to zadbajmy o to, żeby ubezpieczyciel ustalał swoja odpowiedzialność na podstawie całej dokumentacji w sprawie, a nie tylko danych wpisanych do listu CMR. Pamiętajmy, że to z nami, jako przewoźnikiem umownym właściciel ładunku/nadawca miał zawartą umowę o wykonanie usługi transportowej i w przypadku szkody może nie zgodzić się na likwidację szkody z polisy OCP przewoźnika faktycznego. Zwłaszcza wtedy, gdy z jego polisy OCP dostał już od ubezpieczyciela odmowę.

Emigranci

Jeżeli wykonujemy przewozy do Wielkiej Brytanii lub do innego rejonu, w którym występuje duże nasilenie ruchu emigrantów koniecznie zwrócimy uwagę, czy nasze ubezpieczenie OCP nie zawiera wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkody spowodowane przedostaniem się osób trzecich do przestrzeni ładunkowej. Dodatkowo powinniśmy uczulić się na taki zapis, jeżeli przedmiotem przewozu są takie ładunki jak leki lub artykuły spożywcze. Jak już wspominałem o tym wyżej, w przypadku tego rodzaju ładunków zachodzi konieczność ich utylizacji po kontakcie z osobami trzecimi. Likwidacja może dotyczyć całego przewożonego ładunku, a to sprawia, że szkoda będzie wysoka. Dlatego zwrócimy też uwagę na wysokość limitu klauzuli rozszerzającej odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za szkody spowodowane przedostaniem się osób trzecich do przestrzeni ładunkowej.

Wydanie przesyłki osobie nieuprawnionej

W transporcie liczy się czas a pośpiech sprawia, że łatwo o błąd. Zdarzają się przypadki, gdy przewoźnik wyda ładunek podmiotowi, który nie jest wpisany w liście CMR lub w umowie przewozu. Chodzi tutaj także o przypadki, gdy został podstawiony fałszywy odbiorca, lub gdy przekazaliśmy ładunek przewoźnikowi oszustowi, jako podwykonawcy zlecenia. Abyśmy nie narazili się na odmowę ubezpieczyciela za szkodę polegającą na utracie całego ładunku sprawdźmy, czy nasza polisa OCP przewiduje odpowiedzialność ubezpieczyciela za wydanie ładunku osobie nieuprawnionej i czy w definicji osoby nieuprawnionej mieści się także osoba, która podszyła się pod podmiot uprawniony do odbioru ładunku, czyli oszusta.

Podsumowanie

Jak wynika z powyższych – wykonując usługi transportu drogowego narażeni jesteśmy na bardzo wiele ryzyk. Ochrona ubezpieczeniowa, jaką daje polisa OCP pozwala przewoźnikom za cenę składki przerzucić pewne ryzyka na zakład ubezpieczeń. Jednak żeby tak się stało wynegocjowane zapisy ubezpieczenia OCP musza być odpowiednio dobrane do specyfiki działalności danej firmy transportowej. Dlatego jeżeli po lekturze tego artykułu nie jesteś przekonany, co do jakości zapisów własnej polisy OCP możesz zwrócić się do nas z prośbą o jej weryfikację lub o przedstawienie naszej ofertę zakresu ochrony ubezpieczenia OCP dla twojej firmy.

Na koniec chciałbym przestrzec wszystkich właścicieli firm transportowych. Otóż na skuteczność ochrony polisy OCP składają się nie tylko korzystne z punktu widzenia przewoźnika zapisy, ale przede wszystkim ich stosowanie przez kierowców. Dlatego warto zapoznać kierowców z wymogami np. klauzuli parkingowej, by zdawali sobie sprawę, na jakich rodzajach miejsc postojowych korzystają z ochrony polisy OCP. Z doświadczenia z naszymi klientami wiem, że dobrze jest przekazać kierowcom „ściągę” zawierającą podstawowe informacje na ten temat.

Piotr Kęsicki
prawnik specjalista z zakresu prawa transportowego, broker ubezpieczeniowy, wieloletni pracownik PZU odpowiedzialny za likwidację szkód transportowych