Kluczyki do pojazdu zastępczego

Najem pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej

Różnice w wyliczeniu prawidłowego okresu najmu pojazdu zastępczego pomiędzy szkodą całkowitą a szkodą częściową nie są skomplikowane. Jednak sposób liczenia długości czasu najmu pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej jest na tyle specyficzny, że trzeba mu poświęcić oddzielny artykuł.

Okres najmu w szkodzie całkowitej

Według Polskiej Izby Ubezpieczeń okres najmu w szkodzie całkowitej wyraża się w prostej zasadzieokres najmu trwa od dnia szkody do dnia otrzymania decyzji ubezpieczyciel o zakwalifikowaniu szkody, jako szkody całkowitej, plus 7 dni organizacyjnych przeznaczonych na zakup nowego pojazdu. Zasadę tą stosują wszystkie zakłady ubezpieczeń, ponieważ jest ona dla nich bardzo opłacalna, ale o tym szerzej później. Najpierw przyjrzyjmy się dokładnie przedstawionemu wyżej sposobowi liczenia okresu najmu pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej.

Jak rozliczać szkody?

Zaczyniajmy od tego, że wszystkie zasady opisane przeze mnie w artykule o najmie pojazdu zastępczego w szkodzie częściowej odpowiednio znajdą zastosowanie także w szkodzie całkowitej. Dotyczy to zwłaszcza uwag o „pułapkach”, jakie stosują ubezpieczyciele w okresie najmu od dnia powstania szkody poprzez następne podokresy trwania najmu, aż do dnia otrzymania kalkulacji naprawy. W przypadku szkody całkowitej będzie to dzień otrzymania decyzji o zakwalifikowaniu szkody, jako całkowitej. Pamiętajmy też, że szkoda może być najpierw rozliczana, jako szkoda częściowa, a dopiero po dodatkowych oględzinach zakwalifikowana, jako całkowita – dlatego warto zajrzeć do poprzedniego artykułu.

Różnice pomiędzy szkodą częściową a całkowitą

Skoro już wiemy jak przebiegają wspólne podokresy najmu dla szkody częściowej i całkowitej, to przystąpmy do różnic. Oczywistością jest fakt, że w szkodzie całkowitej nie występuje naprawa pojazdu poszkodowanego. Dlatego okresu naprawy pojazdu (technologicznego czasu naprawy) nie możemy zaliczyć do okresu najmu pojazdu zastępczego. Co wcale nie oznacza, że okres najmu musi być krótszy w szkodzie całkowitej od okresu najmu pojazdu zastępczego w szkodzie częściowej. Wrócimy do tej sprawy poniżej.

Zatem w szkodzie całkowitej nie ma naprawy pojazdu, ale nadal pozostaje problem jak ustalić wysokość odszkodowania. Tutaj procedura likwidacji szkody wymaga wykonania czynności takich jak wycena wartości pojazdu uszkodzonego przed szkodą, oraz wartości pozostałości pojazdu po szkodzie. Ubezpieczyciel potrzebuje zwykle ponad 7 dni by określić wartość pojazdu po szkodzie, bo co do zasady musi zapytać rynek, kto zaoferuje najwyższą ceną za uszkodzony pojazd. Gdy ubezpieczyciel ustali już obie wartości przesyła do poszkodowanego decyzję o zakwalifikowaniu szkody, jako szkody całkowitej. Tak jak to wyżej wspomniałem od dnia otrzymania tej decyzji mamy zwyczajowo 7 dni na zakup nowego pojazdu i sprzedaż uszkodzonego. Ten właśnie 7-dniowy okres ubezpieczyciele akceptują z automatu, jako uzasadniony czas najmu ciężarowego pojazdu zastępczego.

Dlaczego 7 dni, a nie 10 lub 5 przewidziano na zakup nowego pojazdu? Dlaczego okres na zakup nowego pojazdu liczony jest od dnia otrzymania decyzji o szkodzie całkowitej a nie od ani otrzymania odszkodowania? Odpowiedź jest prosta, bo to opłaca się ubezpieczycielom. Tak naprawdę ubezpieczyciela nie interesuje, czy możliwy jest zakup nowego pojazdu w przyjętym przez niego terminie. Zakłada, że w 7 dni kupimy nowy pojazd, a jeżeli nam się to nie udało, to oznacza ni mniej ni więcej tylko tyle, że nie zachowaliśmy należytej staranności. Na tej samej zasadzie rozliczany jest czas najmu pojazdu zastępczego – nie ważne, że nie mamy czym się poruszać, pojazd zastępczy po 7 dniach od dnia otrzymania decyzji o szkodzie całkowitej zostanie nam odebrany z automatu, bo taka jest procedura ubezpieczyciela.

Od kiedy przysługuje pojazd zastępczy?

Na szczęście idea pojazdu zastępczego opiera się na zasadzie, że pojazd zastępczy powinien przysługiwać do momentu rzeczywistego uzyskania pojazduczy to nowego w szkodzie całkowitej, czy to po naprawie w szkodzie częściowej. Dlatego Sąd Najwyższy (sygn. akt CZP 76/13) jednoznacznie stwierdził, że czas najmu pojazdu zastępczego powinien obejmować okres do dnia zakupu nowego pojazdu. Skoro tak to 7-dniowy okres na zakup nowego pojazdu musi być liczony od dnia otrzymania odszkodowania na konto poszkodowanego, a nie od dnia otrzymania decyzji o szkodzie całkowitej. Niby każdy wie, że bez pieniędzy nie kupisz nic, ale konia z rzędem temu, kto znajdzie choć jednego ubezpieczyciela, który stosuje w swojej procedurze wyżej przytoczony stan prawny.

W tym miejscu warto też dodać, że 7-dniowy okres na zakup nowego pojazdu nie jest terminem prawnym. Nie ma przepisu nakazującego zakup nowego pojazdu w tym terminie. W praktyce często występują okoliczności uniemożliwiające zakup nowego pojazdu w tak krótkim terminie np. formalności leasingowe, lub dany model jest tylko na zamówienie. Dlatego uzasadniony okres oczekiwania na nowy pojazd, który przekracza 7-dniowy termin również wlicza się do okresu najmu pojazdu zastępczego.

Ile może trwać najem w przypadku szkody całkowitej?

Na koniec obalimy mit, że okres najmu pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej musi być krótszy od tego okresu w szkodzie częściowej. Tak jak zasygnalizowałem wcześniej, ubezpieczyciele potrzebują w szkodzie całkowitej znacznie więcej czasu na oszacowanie wartości pojazdu po szkodzie, niż na sporządzenie kalkulacji naprawy w szkodzie częściowej. Średnio zajmuje im to 5 dni więcej. Do tego dochodzi 7-dniowy czas organizacyjny na zakup nowego pojazdu liczony od dnia otrzymania odszkodowania na konto poszkodowanego. Zatem dochodzą 3 dni na wykonanie wypłaty odszkodowania i na przelew odszkodowania na konto poszkodowanego. Jeżeli zatem w szkodzie częściowej technologiczny czas naprawy przedstawiony w kalkulacji ubezpieczyciela będzie krótszy niż 15 dni, to najem pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej będzie dłuższy.

Podsumowując – bardzo ważne jest w przypadku rozliczania okresu najmu pojazdu zastępczego w szkodzie całkowitej jest, aby przypilnować ubezpieczyciela, od jakiej czynności stosuje naliczanie 7-dniowego okresu na zakup nowego pojazdu. Z automatu policzy od dnia wydania decyzji o szkodzie całkowitej. A przysługuje nam ten czas dopiero od dnia otrzymania odszkodowania na konto.

Piotr Kęsicki
prawnik specjalista z zakresu prawa transportowego, broker ubezpieczeniowy, wieloletni pracownik PZU odpowiedzialny za likwidację szkód transportowych