Dla rolników żniwa to jeden z najważniejszych okresów w roku – to wówczas zbiera się plon, o który dbano przez cały okres wegetacyjny. Żniwa to również czas, gdy temperatury powietrza notują maksymalne stany a maszyny rolnicze są intensywnie eksploatowane. Praca po kilkanaście godzina na dobę, wysokie temperatury, zapylanie oraz niska wilgotność zbóż sprawiają, że nawet pojedyncza iskra może doprowadzić do spalenia maszyny wartej częstokroć kilkaset tysięcy złotych.
Trochę rolniczej statystki
Według wyników Powszechnego Spisu Rolnego z 2020 r. liczba gospodarstw rolnych ogółem wyniosła ok. 1.317.000 i zmniejszyła się o prawie 192.000 gospodarstw w porównaniu z danymi z 2010 r. Obserwowany spadek liczby gospodarstw rolnych nie przełożył się na zmniejszenie liczby ciągników i kombajnów zbożowych. W 2020 rolnicy użytkowali ponad 1.448.000 ciągników (więcej o 30.000 w porównaniu z 2010r.) oraz 167.000 kombajnów zbożowych (więcej o 15.000 w porównaniu z 2010r.).
Zgodnie z raportem Państwowej Straży Pożarnej w 2020 doszło do 596 pożarów gdzie uszkodzone zostały maszyny rolnicze i rolnicze środki transportu. Zakładając, że spaleniu uległy tylko ciągniki i kombajny to pożar dotknął jedynie jeden pojazd na 2.500. Niewielkie prawdopodobieństwo wystąpienia szkody wywołuje co najmniej dwa niekorzystne następstwa. Po pierwsze rolnicy poszukują jak najtańszych ofert ubezpieczenia zakładając, że ich szkoda nie dotknie (więc po co przepłacać). Po drugie, niewielka liczba szkód ogranicza wymianę wiedzy pomiędzy rolnikami – brakuje wskazówek, na co zwrócić uwagę zawierając polisę.
Ubezpieczenie pojazdów rolniczych
W myśl ustawy Prawo o ruchu drogowym art. 2 pkt. 34, kombajn jest maszyną wolnobieżną. Jeśli rolnik używa kombajnu wyłącznie na potrzeby swojego gospodarstwa i nie wyjeżdża nim na drogę publiczną (czyli np. z podwórka bezpośrednio wyjeżdża na pole) to nie musi kupować polisy OC pojazdu mechanicznego. W przypadku, gdy maszyna będzie poruszać się po drogach publicznych to należy wykupić ubezpieczenie OC.
Oprócz ubezpieczenia OC rolnicy mogą zawrzeć również polisę CASCO na wypadek uszkodzeń, jakie mogą powstać. Uderzenie gałęzi i zbicie kabiny, przedostanie się kamieni do wnętrza czy pożar to tylko wybrane szkody, jakie mogą przydarzyć się podczas eksploatacji. Ubezpieczyciele przygotowali specjalne dedykowane linie produktów dla rolników zwane kolokwialnie w branży „agro-casco”.
Zawarcie ubezpieczenia a wyłączenia ochrony
Aby zawrzeć ubezpieczenie kombajnu zainteresowany rolnik musi podać co najmniej markę, model, rok produkcji, liczbę przepracowanych motogodzin, ubezpieczającego i ubezpieczonego oraz elementy składowe, które chciałby dodatkowo ubezpieczyć jak np. heder lub stół do rzepaku. Po akceptacji przedstawionych warunków ubezpieczający składa podpis na polisie gdzie potwierdza, że dane ubezpieczenie spełnia jego oczekiwania oraz że zapoznał się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia (OWU) i akceptuje ich treść. Skoro wszystko zostało dokładnie ustalone a rolnicy potwierdzają, że zapoznali się z OWU to dlaczego tak dużo rolników nie otrzymuje odszkodowań lub otrzymuje je w bardzo zaniżonych wartościach? Z doświadczenia wiemy, że trzy główne przyczyny to zaniżenie wartości przedmiotu ubezpieczenia, brak właściwego doradztwa ze strony pośrednika ubezpieczeniowego oraz faktyczne niezapoznanie się z OWU.
Aby przybliżyć Państwu przyczyny najczęstszych odmów omówimy wybrane kwestie na podstawie dwóch najpopularniejszych OWU na rynku agro casco tj. Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych TUW i Generali TU S.A. (30 lipca 2021 r. nastąpiło połączenie Concordii Polska T.U. S.A. i Generali)
Ogólne Warunki Ubezpieczenia w pakiecie Generali Agro Ekspert 22/09 Generali
W przypadku Generali odmowy wypłaty odszkodowania (lub jego ograniczenia) możemy się spodziewać m.in. w przypadku:
- gdy do szkody dojdzie wskutek winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa. W sytuacji, gdy do szkody dojdzie wskutek rażącego niedbalstwa, ubezpieczyciel dopuszcza wypłatę odszkodowania o ile w danym przypadku jego wypłata odpowiada względom słuszności,
- gdy szkoda polega na naturalnym zużyciu lub jest szkodą eksploatacyjną (mówimy tutaj o m.in. korozji, ścieraniu, utlenieniu, odbarwieniu, zawilgoceniu, zapleśnieniu, oddziaływaniu standardowych warunków atmosferycznych oraz pogorszeniu się stanu technicznego wskutek długotrwałego postoju),
- szkód powstałych w wyniku awarii,
Ogólne Warunki Ubezpieczenia definiują awarię, jako wadliwe funkcjonowanie przedmiotu ubezpieczenia lub jego nagła niesprawność uniemożliwiająca prowadzenie czynności, do których przedmiot ubezpieczenia jest przewidziany, wynikające z przyczyny wewnętrznej lub na skutek przedostania się, w tym w wyniku działania osoby trzeciej, do wnętrza przedmiotu ubezpieczenia ciała obcego.
Co ciekawe dla ciągników rolniczych i kombajnów przypisano różne zakresy ochrony, jeśli do szkody dojdzie wskutek awarii. Dla kombajnów rolniczych awaria została zawężona jedynie do przedostania się ciała obcego do wnętrza pojazdu. W przypadku ciągników i awarii objęte będą m.in. awarie układu paliwowego, elektronicznego, hydraulicznego.
- szkód powstałych na skutek przywłaszczenia,
- w pojazdach uczestniczących w akcjach protestacyjnych, strajkach, zamieszkach, blokadach dróg,
- gdy do szkody dojdzie wskutek nieprzestrzegania zapisów instrukcji obsługi co może mieć szczególne znaczenie w przypadku pożaru, gdy nie były wykonywane okresowe przeglądy i naprawy. W takiej sytuacji Ubezpieczyciel może podnieść zarzut rażącego niedbalstwa.
- gdy do szkody dojdzie wskutek nienależytego stanu technicznego budynków i pomieszczeń, w których znajdują się pojazdy,
- zniżenia wartości przedmiotu ubezpieczenia – znajdą wówczas zastosowanie przepisy traktujące o niedoubezpieczeniu. Może mieć to szczególne znaczenie w przypadku wysokiej inflacji oraz ograniczonej podaży nowych maszyn rolniczych gdzie suma ubezpieczenia z momentu zawarcia polisy będzie niższa niż wartość maszyny z momentu szkody.
Umowy ubezpieczenia zawarte w oparciu o OWU Generali Agro Ekspert 22/08 Generali dodatkowo zawierały zapis ograniczający odpowiedzialność ubezpieczyciela, gdy pojazd był wykorzystywany usługowo. Definicja usługowego wykorzystania kombajnu zaproponowana przez ubezpieczyciela powodowała, że tak naprawdę ochrona była skuteczna tylko podczas omłotów na własnych działkach. Odpłatna praca na innych działkach a nawet pomoc sąsiedzka z zakresu zostały wyłączone (chyba, że rolnik dokonał rozszerzenia polisy i zapłacił dodatkową składkę).
usługowe wykorzystanie przedmiotu ubezpieczenia – wykorzystanie przedmiotu ubezpieczenia w postaci maszyny rolniczej, narzędzia rolniczego bądź wyposażenia dodatkowego maszyny rolniczej do prac wykonywanych na rzecz innych podmiotów i osób niż sam Ubezpieczony/Użytkownik, bez względu na to czy takie wykorzystanie maszyny rolniczej wiąże się z odpłatnością na rzecz Ubezpieczonego/Użytkownika czy też jest nieodpłatne oraz bez względu na to, kto obsługuje przedmiot ubezpieczenia lub nim kieruje podczas jego wykorzystywania w taki sposób
Ogólne Warunki Ubezpieczenia Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych „TUW” WU-20.06
W przypadku TUW odmowy wypłaty odszkodowania (lub jego ograniczenia) możemy się spodziewać m.in. w przypadku:
- gdy do szkody dojdzie wskutek winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa. W sytuacji, gdy do szkody dojdzie wskutek rażącego niedbalstwa, ubezpieczyciel dopuszcza wypłatę odszkodowania o ile w danym przypadku jego wypłata odpowiada względom słuszności,
- gdy osoba kierująca pojazdem zbiegła z miejsca wypadku, w którym uczestniczy danych sprzęt rolniczy,
- powstałe podczas obsługi sprzętu rolniczego niezgodnie z warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy określonymi w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie w brzmieniu obowiązującym w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia, chyba, że nie miało to wpływu na powstanie szkody
- eksploatacyjne i powstałe w następstwie szkody eksploatacyjnej oraz polegające na korozji, utlenieniu, zawilgoceniu lub pleśni,
- szkód powstałych w wyniku awarii za wyjątkiem przypadków dodatkowo określonych w OWU.
Ogólne Warunki Ubezpieczenia definiują awarię, jako stan niesprawności sprzętu rolniczego:
a) wynikający z przyczyn wewnętrznych pochodzenia elektrycznego, elektronicznego, mechanicznego, hydraulicznego lub pneumatycznego, lub
b) powstały na skutek przedostania się do wnętrza sprzętu rolniczego ciała obcego lub
c) powstały w wyniku przegryzienia przez gryzonie lub kuny wiązek elektrycznych stanowiących fabryczne wyposażenie sprzętu rolniczego, uniemożliwiający prawidłowe funkcjonowanie lub uruchomienie sprzętu rolniczego.
Jeśli umowa ubezpieczenia zostanie zawarta w wariancie STANDARD lub SUPER to zostaną objęte szkody polegające na przedostaniu się ciała obcego do wnętrza sprzętu rolniczego oraz przegryzienie wiązek elektrycznych przez gryzonie lub kuny.
- szkód powstałych na skutek przywłaszczenia,
- w następstwie niepokojów społecznych, blokady dróg, konfiskat, strajków, zamieszek, rozruchów, sabotażu, aktów terrorystycznych lub manifestacji,
- powstałe w związku z usługowym wykorzystaniem lub wynajmem sprzętu rolniczego chyba, że umowa została rozszerzona o dodatkową klauzulę.
Odmowa wypłaty odszkodowania rolniczego. Co dalej?
Statystycznie tylko co piata szkoda jest rozliczona zgodnie z kosztorysem poszkodowanego. Co istotne, znakomitą większość w tej grupie stanowią szkody rozliczna z autocasco pojazdów osobowych gdzie wybrano opcję naprawy bezgotówkowej. W pozostałych przypadkach poszkodowany musi liczyć się z odmową lub z zaniżeniem kwoty odszkodowania.
Czy zatem odmowa (lub zaniżenie) kwoty odszkodowania zamyka drogę do uzyskania pełnego odszkodowania? Absolutnie nie! Likwidację szkody należy postrzegać, jako proces składający się z kilku (czasami z kilkunastu) etapów, gdzie każdy jest istotny a próba „skrócenia” drogi lub pominięcia któregoś z etapu skutkuje odmową lub zaniżeniem odszkodowania.
Jeśli nie dysponujesz wiedzą techniczną w zakresie budowy maszyn, nie masz czasu, aby prowadzić samodzielnie proces likwidacji szkody i odpowiadać na pytania likwidatora, chciałbyś zasięgnąć rady u specjalisty ubezpieczeniowego to PORT Likwidacja jest dla Ciebie. Od wielu lat z powodzeniem prowadzimy likwidację szkód m.in. w uprawach, maszynach i budynkach rolnych.
